De oorsprong van de Sphinx-fabrieken

De Sphinx-fabriek werd in de 19e eeuw opgericht door Petrus Regout, een prominente Maastrichtse ondernemer. De familie Regout handelde al sinds de twee helft van de 17e eeuw in glas en kristal, maar in 1836 besloot ‘Mijnheer Pie’ de overstap te maken naar de mechanische productie van aardewerk en sanitair. Een wijs belsuit van de ‘pottenkeuning’, want gestaag groeide Sphinx uit tot een van de grootste industriële ondernemingen van Nederland. En dus was uitbreiding van de fabrieksgebouwen onvermijdelijk.

Sphinx-fabrieken-Maastricht

Historisch beeld oude Sphinxfabriek

In 1875 werd het gebouw ‘De Belgen’ – nu Tourneurs – opgeleverd. Dit fabrieksgebouw ontleent deels zijn naam aan de stijl waarin het is gebouwd; rondom de Belgische stad Luik bestond al een levendige industrie en de bouwstijl die daar werd toegepast, stond model voor de architectuur van deze fabriek. De kenmerken: gebruik van baksteen en metalen, vaak gietijzeren kozijnen. De geuzennaam ‘De Belgen’ kreeg nog meer betekenis toen tijdens de Eerste Wereldoorlog vele Belgische vluchtelingen in Maastricht neerstreken en werk vonden bij de Sphinx-fabrieken.

Het gebouw ‘Meuniers en Mouleurs’ dateert uit het einde van 19e en begin van de 20e eeuw, een periode waarin de expansie van de Sphinx-fabrieken om verdere uitbreiding van de fabrieken vroeg. De functionele, industriële stijl van het gebouw is kenmerkend voor deze periode, de toepassing van de eerste soort beton – noodzakelijk voor de duurzaamheid van het gebouw en de zware industriële activiteiten aan te kunnen – was revolutionair. De naam ‘Meuniers en Mouleurs’ verwijst naar de verschillende ambachten die in het gebouw werden uitgeoefend: de meuniers waren de molenaars en de mouleurs vormenmakers die bij de productie van keramiek en sanitair waren betrokken.

Fabrique laat industriële historie herleven in modern design; het industrieel erfgoed van de voormalige Sphinx-fabrieken is niet alleen voor altijd bewaard, het is vooral verrijkt met intelligente architectuur die het mensen mogelijk maakt om op een bijzondere plek bijzonder te wonen. 

Beide gebouwen zijn een monumentaal voorbeeld van industrieel erfgoed. De architectonische kenmerken en de historische context maken het belangrijke monumenten die de industriële geschiedenis van de stad weerspiegelen. Door de jaren heen hebben de gebouwen verschillende veranderingen ondergaan, de transformatie die met de ontwikkeling van Fabrique plaatsvindt, toont definitief aan hoe industrieel erfgoed succesvol kan worden geïntegreerd in een moderne stedelijke omgeving, terwijl de historische waarde behouden blijft. Fabrique is daardoor niet alleen een levendige herinnering aan het verleden, maar ook een dynamisch onderdeel van een hedendaags stedelijk landschap dat bijdraagt aan de culturele en economische vitaliteit van Maastricht.

Sphinx-fabrieken-Maastricht-Ordinaire-Fabrique-Maastricht

Originele muur oude Sphinxfabriek